Mimaride ölçek, bir yapı ya da nesnenin boyutlarının, diğer yapı ve nesnelerle ilişkisini gösteren bir ölçme sistemidir. Proje çizimlerinde, harita, maket ya da planın küçültme veya büyültme oranını gösterir. Örneğin, 1/100 ölçeğinde çizilmiş bir kat planı, gerçek mekanın 100 kat küçültülmüş halidir. Mimaride Kullanılan Yaygın Ölçekler İnşa edilecek bir yapının mimari projesi teknik resim kurallarına …
Bir kapı ya da açıklığı çevreleyen silmeli çerçeve ya da pervazdır. Bu tür çerçeve veya pervazlar geleneksel olarak duvar sıvası ile kapı kasasının birleşim yerini saklamak amacıyla yapılır. Klasik Yunan ve Roma mimarlığında ise arşitravın biraz daha farklı bir anlamı vardır. Antik mimarlıkta sütun başlıklarının üzerinde bulunan, kiriş görevi gören mimari elemanlardır. Bir dizi sütunun …
Kilit taşı, mimaride kemer, kubbe veya tonoz eğrisinin en üst noktasında bulunan, örgüyü kilitleyerek, yukarıdan gelen yükü yan taşlara aktaran kemer kilididir. Cami kubbelerinin yapımında da önemli rol oynar. Anahtar taşı olarak da bilinir.
Kemer bir açıklığı geçmek için yapılan, düzgün eğrisel şekilde strüktürel öğedir. Kavisli olarak örülen iki duvar ya da sütunu birbirine bağlayarak kapı, pencere gibi açıklıkların üzerindeki yükü yanlara doğru dağıtır. Yay şeklinde olan bu mimari elemanlara, daha çok kilise mimarisi, endüstri yapıları, köprü ve viyadüklerde rastlanır. Kemerin Taşıyıcı Sistemi Geleneksel mimaride yığma yapılarda büyük açıklıkları …
Genellikle bir sütunun gövdesinden yukarı doğru dikey olarak çıkan yüzeysel içbükey dekoratif oluklara yiv denir. Çoğunlukla antik mimarlıkta sütunların üzerinde, yarım daire kesitli, düşey, ince oyuk yolların her biri. Ülkemizde Antalya’da bulunan 38 metre yüksekliğindeki Yivli Minare, 8 yivlidir. Sözlüğe göz atmak için tıklayınız.
Uçan payanda, Gotik mimarlıkta kullanılan destekleyici strüktürel bir yapı elemanıdır. Tam ya da yarım kemerden faydalanarak, duvardan gelen yükü bir dış payandaya veya başka bir desteğe ileterek, yükün zemine iletilmesini sağlar. Uçan payanda bir yapının duvarlarından, çatının ya da tonozun ağırlığını destekleyen, yarım kemer şeklinde kiriştir. Yapı yükü aşağıya doğru uçan payandalar sayesinde iletilir. Tarihçe …
Bingi, kare planlı bir yapının üzerine kubbeyi koyabilmek için yapılan mimari geçiş elemanına denir. Pandantif, tromp ve Türk üçgeni gibi terimlerin genel adıdır.
Pandantif, bir kubbenin kare planlı yapının üzerine oturmasını sağlayan bir mimari geçiş elemanıdır. Kubbeyi taşıyan kemerler ile kubbe kaidesi arasında kalan, köşelerdeki boşlukları dolduran, küresel üçgenlerdir. Profilden bakılınca içbükey olarak görünür ve iki duvarın köşe bağlantılarından açılarak, köşeyi bir kavise çevirir. Pandantif kelimesi, bingi, aslan göğsü ya da küresel bingi olarak da karşımıza çıkar. Tromp …
Gözpencere bir duvara ya da bir kubbenin ortasına açılan küçük dairesel ya da oval açıklıktır. Çoğunlukla çatı katlarında veya kapı üstlerinde karşımıza çıkan çoğu süslü küçük penceredir. Oculus kelimesi Latince’de göz anlamına gelir. Antik dönemlerden beri kullanılan gözpencere (oculus), Bizans ve Neoklasik mimari gibi dönemlerde de kullanılmaya devam etmiştir. En göz alıcı örneği Roma’da Pantheon’un …
Tonoz bir kemerin içinde bulunduğu düzleme dik bir aks boyunca hareket ederek meydana getirdiği genellikle taş ve tuğladan oluşan örtü sistemidir. İlk örneklerine Mezopotamya ve Mısır’da rastlanılan tonoz birbirinden bağımsız kemerlerin sıra sıra dizilmesi ile ortaya çıkmıştır. Çelik ve betonarme kirişin henüz bulunmadığı dönemlerde, uzun açıklıkları geçmek statik açıdan elverişsiz ve malzeme kullanımı açısından da …
