Mimaride, bir heykel, vazo, yazı veya başka bir nesneyi sergilemek için bir duvarda açılmış girintidir. Duvar içine doğru oyulmuş, çoğunlukla üzeri mukarnas veya kemer ile örtülü oyuklara niş denir. Duvarlarda yapılan çeşitli oyuk, hücre ya da göz gibi elemanlardır. Tarihçe Nişler, Antik Roma mimarları tarafından iç ve dış duvarlarda oldukça sık kullanılmıştır. O dönemden günümüze …
Uçan payanda, Gotik mimarlıkta kullanılan destekleyici strüktürel bir yapı elemanıdır. Tam ya da yarım kemerden faydalanarak, duvardan gelen yükü bir dış payandaya veya başka bir desteğe ileterek, yükün zemine iletilmesini sağlar. Uçan payanda bir yapının duvarlarından, çatının ya da tonozun ağırlığını destekleyen, yarım kemer şeklinde kiriştir. Yapı yükü aşağıya doğru uçan payandalar sayesinde iletilir. Tarihçe …
Bingi, kare planlı bir yapının üzerine kubbeyi koyabilmek için yapılan mimari geçiş elemanına denir. Pandantif, tromp ve Türk üçgeni gibi terimlerin genel adıdır.
Pandantif, bir kubbenin kare planlı yapının üzerine oturmasını sağlayan bir mimari geçiş elemanıdır. Kubbeyi taşıyan kemerler ile kubbe kaidesi arasında kalan, köşelerdeki boşlukları dolduran, küresel üçgenlerdir. Profilden bakılınca içbükey olarak görünür ve iki duvarın köşe bağlantılarından açılarak, köşeyi bir kavise çevirir. Pandantif kelimesi, bingi, aslan göğsü ya da küresel bingi olarak da karşımıza çıkar. Tromp …
Modül ya da modüllere göre tasarlanmış olan demektir. Tasarımda, birleşim kolaylığı ve kullanım esnekliği sağlamak için bazı elemanlar standart birim ve boyutlarda üretilir ve bu üretilen elemanlar çoğaltılır. Modüler sistemler, tek bir modül ya da birden fazla farklı modüller ile farklı tasarım alternatifleri oluşturmamıza, hızlı ve kolay bir şekilde inşa etmemizi sağlayan yapım yöntemidir. Günümüzde …
Gözpencere bir duvara ya da bir kubbenin ortasına açılan küçük dairesel ya da oval açıklıktır. Çoğunlukla çatı katlarında veya kapı üstlerinde karşımıza çıkan çoğu süslü küçük penceredir. Oculus kelimesi Latince’de göz anlamına gelir. Antik dönemlerden beri kullanılan gözpencere (oculus), Bizans ve Neoklasik mimari gibi dönemlerde de kullanılmaya devam etmiştir. En göz alıcı örneği Roma’da Pantheon’un …
Tonoz bir kemerin içinde bulunduğu düzleme dik bir aks boyunca hareket ederek meydana getirdiği genellikle taş ve tuğladan oluşan örtü sistemidir. İlk örneklerine Mezopotamya ve Mısır’da rastlanılan tonoz birbirinden bağımsız kemerlerin sıra sıra dizilmesi ile ortaya çıkmıştır. Çelik ve betonarme kirişin henüz bulunmadığı dönemlerde, uzun açıklıkları geçmek statik açıdan elverişsiz ve malzeme kullanımı açısından da …
Bir beşik tonozun, aynı büyüklükteki başka bir beşik tonozla dik açılarda kesişmesiyle oluşan tonoz türüdür. Çapraz tonoz, geçme tonoz olarak da adlandırılır. Çok üniteli mekan sorununun kolay çözülmesine olanak sağlamıştır. Yan bölümlerdeki açıklıklardan ötürü gün ışığından oldukça fazla yararlanılabilir. Ayrıca malzeme ve işçilikten büyük tasarruf sağlar. Çapraz tonozun en büyük özelliği ise örtü yüklerini köşelerde …
Beşik tonoz en sade ve yaygın kullanılan bir tonoz çeşididir. Çatı kısmı yarım silindir biçimindedir. Dikdörtgen planlı tarihi yapıların avlu, koridor, han gibi uzun ince yapıların çatı örtülerinde oldukça fazla karşımıza çıkar. Yuvarlak kesitte olan bu örtüde, malzemeye bağlı gelen yükler taşıyıcı duvarlara ve aynı zamanda yanlara aktarılmaktadır. Bu nedenle duvar kalınlığı arttırılır ve üzengi …
Konstrüktivizm veya konstrüktivist mimari 1920-1930 yılları arasında Sovyet Rusya’da başlayan, ancak Stalin baskılarıyla sindirilen modern sanat ve mimarlık akımıdır. 1932 yılından sonra tamamen popülerliğini kaybetmesine rağmen, ilerleyen yıllarda oluşmuş olan yeni mimarlık akımlarına zemin hazırlamıştır. Temsilcileri Vladimir Tatlin: Rus asıllı ressam, mimar ve heykelci olan Vladimir Tatlin ‘in soyut geometrik resim kabartmaları ile 1920’li yılların …
